«Чароўная кветка беларускай паэзіі: да 70-годдзя з дня нараджэння Яўгеніі Янішчыц”

    “Палеская ластаўка”, як яе называў Ніл Гілевіч, пакінула за свае імгненнае жыццё вялікую паэтычную спадчыну для Беларусі і стала адным з сімвалаў Палесся.

    Янішчыц нарадзілася 20 лістапада 1948 года ў вёсцы Рудка (Пінскі р-н). Пасля заканчэння Парэцкай школы паступіла на філалагічны факультэт БДУ. У Мінску пачынаецца бурлівае жыццё дзяўчыны з Палесся. Дарэчы ў Парэччы, на базе мясцовай школы, з 1998 года дзейнічае музей імя паэтэссы, які ў 2013 годзе атрымаў статус “Народнага”. Наведаўшы яго, магчыма даведацца не толькі пра юнацкія гады праведзяныя на берагах Ясельды…

    Літаратурная зорка Яўгеніі Янішчыц заззяла ў 1964 годзе, калі ў у часопісе “Бярозка” надрукавалі падборку яе вершаў. Першы зборнік “Снежныя грамніцы” ў творчай скарбонцы паэткі з’явіўся ў 22 гады. На студэнтку з палескай глыбінкі звярнулі ўвагу ды ўзялі апеку Ніл Гілевіч і Алег Лойка.

    Трагічная смерць Яўгеніі Іосіфаўны па сёняшні дзень выклікае шмат пытанняў. Ёсць розныя версіі падзей 25 лістапада 1988 года, якія адбыліся ў Мінску ў нядаўна атрыманай трохпакаёвай кватэры на вуліцы Старажоўскай.

    Няшчасны выпадак. Лічаць, што трагедыя здарылася з-за неасцярожнасці. Маўляў Яўгенія Іосіфаўна вешала ў той дзень памытую бялізну на балконе і аступіўшыся, выпадкова сарвалася.

    Працяглая дэпрэсія. Шмат тых, хто мае дачыненне да вывучэння жыцця і дзейнасці паэтэсы, мяркуе, што адбыўся псіхалагічны надрыў. Сапраўды Янішчыц сама казала пра бытавыя цяжкасці, праблемы ў асабістым жыцці. З мужам разыйшліся, адная выхоўвала сына, жудасная аварыя пад Магілёвам, смерць бацькі… Досыць прыкры ланцуг, а тым больш для людзей творчых. Можа гэта плата за талент? Нехта з сучаснікаў Янішчыц сцвярджае, што яна мела думкі пра самагубства.

    Забойства. Гэтая версія мае два бакі. Па-першае: знаходзячыся ў замежжы Яўгенія Ісофаваўна займела кантакты з беларускай палітычнай эміграцыяй, прадстаўнікамі беларускага ўраду ў выгнанні, што вельмі занепакоіла кампетэнтныя органы. Па-другое: канкурэнцыя альбо чорная зайздрасць у Саюзе пісьменнікаў СССР, нібы Яўгенію Янішчыц бачылі ў кіраўніцтве ўзгаданай арганізацыі. Тады такія структуры мелі значны ўплыў: ад “выбіцця” кватэр да аўтамабіляў.

    Канечне, наўрад ці ў 1988 годзе спецслужбы пайшлі б на палітычнае забойства, час хутка зменьваўся. З-за пасады ў агульнасавецкай арганізацыі пісьменнікаў СССР? Таксама мала верагодна. Хутчэй за ўсё меў месца комплекс праблем. Бясспрэчна, што,, акрамя асабістых цяжкасцяў былі і зайздрасць, плёткі, розны бруд.

    Што б ні здарылася 25 лістапада 1988 года, гэта чорны дзень для беларускай справы.

    Далёка не кожны творца пры жыцці можа здабыць аўтарытэт, атрымаць прызнанне. Паэтычны лёс Яўгеніі Янішчыц ёй усміхнуўся. Мінаюць гады і спадчына “Палескай ластаўкі” ўсё больш прыцягвае аматараў літаратуры, набывае новае гучанне. Літаратурная зорка ззяе…

«Великий мастер языка и слова:

200 лет со дня рождения Ивана Сергеевича Тургенева»

     9 ноября во всем мире отмечали 200-летие со дня рождения великого русского писателя Ивана Сергеевича Тургенева. Юбилей писателя внесен в список памятных дат ЮНЕСКО.

     Иван Тургенев-классик русской литературы, прозаик, поэт, драматург, переводчик и мемуарист, чьи произведения известны на всех континентах и переведены на все европейские языки. Его творчество стало значимой частью не только русской, но и мировой культуры. При жизни писатель являлся членом-корреспондентом российской Императорской академии наук, почетным доктором Оксфордского университета, почетным членом Московского университета.

     Тургенев - давний виртуоз загадок и загвоздок! И это самый не до конца популярный и обжитой персонаж в русской литературе! Слишком он «чист» и слишком благовоспитан! А вот в Европе, особенно в любимой его Франции, Тургенев весьма и весьма популярен. Мсье Флобер, например, считал его даже выше Льва Толстого, который много повторяется и чересчур много философствует ! И его очень любил Мопассан, который считал его изобретателем термина "нигилист", что тоже правда. Его «Мадам Кокотка» -чистая «калька» с Тургенева, хотя и не очень высокого качества. Главная «штука» Тургенева, -это не что иное, как «Муму». Главный вопрос, который мы задаем детям и подросткам совпадает с тем же, который они задают нам: «Зачем Герасим утопил Муму?» Да всё очень просто! Чтобы порвать с прежним рабством и постоянной зависимостью от барышни надо лишиться того, что тебя связывает с ней и держит в кандалах времени. Как всё просто! И одновременно-очень мощно!

    За свою творческую биографию Тургенев создал множество стихотворений в прозе, ряд повестей, шесть романов, при жизни принесших писателю мировую славу. Его перу принадлежат такие выдающиеся произведения, как "Записки охотника", "Ася", "Вешние воды", "Рудин", "Накануне", "Отцы и дети", "Дворянское гнездо", "Дым". Все они впоследствии не раз были экранизированы советскими, российскими, европейскими, китайскими кинематографистами.